1. Sự hình thành: Xã Trần Phú được hình thành trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các xã: Hoàng Văn Thụ, Hữu Văn, Mỹ Lương, Trần Phú (huyện Chương Mỹ); một phần diện tích tự nhiên và dân số của xã Đồng Tâm (huyện Mỹ Đức), xã Tân Tiến (huyện Chương Mỹ). Lý do lấy tên xã mới là Trần Phú: Trần Phú là một xã thuộc huyện Chương Mỹ hiện nay, việc lấy tên đơn vị hành chính mới là Trần Phú dễ nhận diện, ngắn gọn, dễ đọc, dễ nhớ, bảo đảm tính hệ thống, khoa học; bảo đảm nguyên tắc ưu tiên sử dụng một trong các tên gọi của các ĐVHC trước khi sáp nhập để đặt tên cho ĐVHC hình thành mới, hạn chế tối đa tác động ảnh hưởng tới người dân, doanh nghiệp do phải chuyển đổi giấy tờ, chỉ dẫn địa lý.
2. Vị trí địa lý: Xã Trần Phú giáp các xã: Hòa Phú, Quảng Bị, Xuân Mai, Phúc Sơn, Phú Nghĩa của thành phố Hà Nội và tỉnh Phú Thọ.
3. Diện tích, dân số: Xã Trần Phú có diện tích tự nhiên là 44,36 km2; quy mô dân số là 47.528 người.
TT | Xã hình thành trên cơ sở | Diện tích (km2) | Quy mô dân số (người) | Ghi chú |
1 | Xã Hoàng Văn Thụ (Huyện Chương Mỹ) | 12,88 | 13.815 | |
2 | Xã Hữu Văn (Huyện Chương Mỹ) | 5,59 | 11.053 | |
3 | Xã Mỹ Lương (Huyện Chương Mỹ) | 6,98 | 9.787 | |
4 | Xã Tân Tiến (Huyện Chương Mỹ) | 1,96 | 1.901 | Điều chỉnh từ xã Tân Tiến (13,12 km2; 12.739 người) |
5 | Xã Trần Phú (Huyện Chương Mỹ) | 16,20 | 10.972 | |
6 | Xã Đồng Tâm (Huyện Mỹ Đức) | 0,75 | 0 | Điều chỉnh từ xã Đồng Tâm (8,42 km2; 9.722 người) |
| Tổng | 44,36 | 47.528 | |
| | | | |
II. Đặc điểm kinh tế, xã hội
Xã Trần Phú giữ vai trò là vùng tiếp nối giữa khu đô thị hóa ven đô Hà Nội với khu vực sản xuất nông nghiệp, làng nghề và không gian sinh thái truyền thống.
Xã Trần Phú nằm gần trục tỉnh lộ 419 và các tuyến đường liên xã kết nối trực tiếp ra quốc lộ 6 và đường Hồ Chí Minh, có điều kiện thuận lợi cho vận chuyển nông sản, giao thương hàng hóa, hình thành điểm trung chuyển và dịch vụ hậu cần nông nghiệp.
Với vai trò là địa bàn sản xuất, kết nối và chuyển tiếp, xã Trần Phú có tiềm năng trở thành vùng lõi của hành lang kinh tế nông nghiệp phía Tây Nam Thủ đô, đóng góp quan trọng trong việc nâng cao chất lượng sống, phát triển cân bằng và bền vững cho vùng ven Hà Nội.
1. Đặc điểm kinh tế
Cơ cấu kinh tế nông nghiệp chủ đạo, nhưng đang chuyển dịch theo hướng tích cực. Các xã như Mỹ Lương, Hữu Văn, Hoàng Văn Thụ vốn có truyền thống sản xuất nông nghiệp: trồng lúa, cây hoa màu, chăn nuôi giữ vai trò chủ lực. Tuy nhiên, một số khu vực như Tân Tiến, Trần Phú đang phát triển ngành nghề tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ nhỏ, tạo thêm thu nhập cho người dân.
Xã Trần Phú có lợi thế về sản xuất nông sản và làng nghề: Mỹ Lương và Hữu Văn có thế mạnh về chăn nuôi lợn, gà, thủy sản. Các sản phẩm nông nghiệp như lúa chất lượng cao, rau màu phục vụ thị trường Hà Nội có tiềm năng mở rộng. Một số hộ gia đình duy trì nghề mộc, cơ khí nhỏ hoặc làm sản phẩm từ tre nứa.
Xã Trần Phú có địa bàn rộng, tiếp giáp nhiều xã khác của Chương Mỹ và vùng Mỹ Đức, nằm ở khu vực giao thoa giữa Chương Mỹ và các khu vực ven đô Hà Nội, giao thông thuận lợi, có thể kết nối với quốc lộ 21B, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế dịch vụ, thương mại, giao thương nông sản và logistics quy mô nhỏ.
Với diện tích đất canh tác còn lớn, nằm gần các vùng phát triển của Thủ đô, Trần Phú có tiềm năng lớn trong chuyển đổi mô hình nông nghiệp hiện đại, gắn với du lịch nông nghiệp.
2. Đặc điểm văn hóa - xã hội
Xã Trần Phú được hợp thành từ các địa phương vùng quê Bắc Bộ truyền thống, có lịch sử lâu đời, gắn liền với quá trình khai phá, dựng làng, giữ nước. Người dân chủ yếu theo đạo Phật và tín ngưỡng dân gian, với các phong tục như thờ Thành hoàng làng, thờ Tổ tiên, thờ Mẫu rất phổ biến.
Cộng đồng dân cư tại xã Trần Phú duy trì nhiều lễ hội truyền thống và hoạt động tín ngưỡng, phản ánh đời sống tâm linh phong phú như: Lễ hội đình làng tổ chức hàng năm tại các thôn, nhằm tưởng nhớ các vị Thành hoàng làng và cầu mong mùa màng bội thu; lễ hội chùa thu hút đông đảo phật tử và du khách tham gia các hoạt động cầu an, cầu phúc.
Trên địa bàn xã Trần Phú có một số di tích văn hóa - tâm linh tiêu biểu, phản ánh lịch sử lâu đời và tín ngưỡng nông thôn truyền thống như: đình Trung Tiến (hay đình Sẽ Trung) là đình làng cổ, kiến trúc theo chữ "đinh" với các khu chính như Đại bái, Hậu cung; giữ nhiều hiện vật quý, đình Trung Tiến là nơi tổ chức lễ hội đình làng đặc sắc như rước kiệu, hát đối; chùa cổ Hoàn Phúc lưu giữ tượng La Hán bằng đá ong và cổ vật như trống đồng Miếu Môn - dấu tích từ thời Hai Bà Trưng, Ô Mã Nhi.
Về giáo dục, xã Trần Phú có mạng lưới hệ thống trường học từ mầm non đến trung học cơ sở phong phú và đa dạng, đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh trên địa bàn. Một số trường học tiêu biểu trên địa bàn như: Trường Mầm non Trần Phú; Trường Tiểu học Trần Phú A, Trường Tiểu học Trần Phú B, Trường Tiểu học Mỹ Lương; Trường THCS Trần Phú. Đây cũng là nền tảng vững chắc để xã Trần Phú tiếp tục phát triển giáo dục theo hướng hiện đại, đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng cao của người dân. Bên cạnh đó, xã Trần Phú xây dựng kế hoạch phát triển giáo dục dài hạn, tập trung vào việc nâng cao chất lượng dạy và học, phát triển kỹ năng mềm cho học sinh và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, nhằm đáp ứng yêu cầu của nền giáo dục hiện đại.
Về y tế, trạm y tế xã Trần Phú với trang thiết bị đồng bộ và đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn tốt đang triển khai đầy đủ các dịch vụ y tế cơ bản như: khám chữa bệnh ban đầu, tiêm chủng mở rộng, phòng chống dịch bệnh, quản lý sức khỏe cộng đồng và tư vấn sức khỏe sinh sản. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ thông tin sẽ được đẩy mạnh thông qua phần mềm quản lý hồ sơ sức khỏe điện tử. Trạm y tế tăng cường phối hợp với trung tâm y tế Chương Mỹ và các bệnh viện tuyến trên nhằm nâng cao chất lượng chuyên môn, đào tạo nhân lực và tiếp nhận chuyển giao kỹ thuật mới.